eHealth4MS

Η Σκλήρυνση κατά Πλάκας (ΣκΠ) ή Πολλαπλή Σκλήρυνση (Multiple Sclerosis, MS) πλήττει δύο εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Είναι μια αυτοάνοση νόσος που εκδηλώνεται σε οποιαδήποτε ηλικία, με μέσο όρο τη νεαρή ηλικία των 30 ετών. Επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα, προκαλώντας προβλήματα όρασης, μυϊκή αδυναμία, δυσκολίες στον κινητικό συντονισμό και την ισορροπία, καθώς και νοητικά ελλείμματα και κατάθλιψη (ΚΘ), με σοβαρές επιπτώσεις σε όλους τους τομείς της ζωής. Η εξατομίκευση της θεραπείας, η τακτική παρακολούθηση και η ορθή υποστήριξη και καθοδήγηση των ασθενών με ΣκΠ αποτελούν προϋπόθεση και ταυτόχρονα εγγύηση για την καλύτερη δυνατή έκβαση. Ολιστικές και επικεντρωμένες στις ανάγκες των ασθενών λύσεις, καθώς και ο ρόλος του ειδικού γιατρού που εκπονεί το σχέδιο φροντίδας, βοηθούν στη διατήρηση αυτονομίας και τη βελτίωση της υγείας. Ωστόσο, η συνεχής παρακολούθηση είναι συχνά οικονομικά ή πρακτικά αδύνατη, ενώ πολλές φορές βασίζεται σε μη αξιόπιστη υποκειμενική παρατήρηση.

Οι νέες τεχνολογίες υποβοηθούμενης διαβίωσης σε συνδυασμό με ευφυείς εφαρμογές μπορούν να παρέχουν μια τέτοια αξιόπιστη και απομακρυσμένη παρακολούθηση, υποστηρίζοντας τόσο τους ασθενής όσο και τους ιατρούς για να παρέχουν εξατομικευμένη φροντίδα για την ανακοπή ή καθυστέρηση της εξέλιξης της νόσου μέσω έγκαιρων παρεμβάσεων. Παρά το αυξανόμενο ενδιαφέρον και τις προοπτικές που παρουσιάζονται, οι υπάρχουσες λύσεις τεχνολογίας για τη ΣκΠ παίζουν τον ρόλο της απλής επικοινωνίας μεταξύ ασθενή και ιατρού. Γενικότερα, οι υπάρχουσες εφαρμογές υγείας, πέρα από τη ΣκΠ, συνήθως εστιάζουν σε μία μόνο πτυχή της ζωής, όπως η σωματική δραστηριότητα ή ο ύπνος ή υπολείπονται της ανάλυσης και του συγκερασμού πληροφοριών, αισθητήρων και κλινικού προφίλ ασθενών για την εξαγωγή έγκαιρων συμπερασμάτων.

Το έργο eHealth4MS στοχεύει στην ανάπτυξη μιας πλατφόρμας ηλεκτρονικής υγείας (eHealth), έξυπνης συλλογής και ερμηνείας δεδομένων από συσκευές, με σκοπό την απομακρυσμένη, αξιόπιστη παρακολούθηση ατόμων με ΣκΠ σε μη κλινικά περιβάλλοντα (π.χ. σπίτι), οδηγώντας σε αποτελεσματικότερη, οικονομικότερη και περισσότερο προσβάσιμη φροντίδα, αλλά και στην αυτοδιαχείριση των παθήσεών τους, αυξάνοντας την ποιότητα ζωής τους.

Το σύστημα βασίζεται σε συσκευές του Διαδικτύου των Αντικειμένων (Internet of Things, IoT), ώστε να παρακολουθεί ποιοτικά χαρακτηριστικά όλων των πτυχών της καθημερινής ζωής, όπως η άσκηση, η ποιότητα του ύπνου και το άγχος, μέσω άνετων και φιλικών συσκευών που φοριούνται (wearables) και έξυπνων και κινητών τηλεφώνων (smartphones). Τα δεδομένα αυτά, καθώς και η κλινική γνώση της νόσου και του προφίλ των ασθενών αναπαρίστανται ομοιόμορφα με χρήση των τεχνολογιών του σημασιολογικού ιστού (οντολογίες RDF/OWL2). Στη συνέχεια, μέσω έξυπνης ερμηνείας και συνδυασμού της γνώσης, προκύπτουν κλινικά χαρακτηριστικά, όπως η καθημερινή δραστηριότητα και η ποιότητα του ύπνου, συμπτώματα, μοτίβα συμπεριφοράς και προβληματικές καταστάσεις, όπως αντικοινωνικότητα, άγχος, διαταραχές ύπνου και απόκλιση από το σχέδιο θεραπείας. Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται μέσω προσαρμοσμένων διαδικτυακών εφαρμογών στους ασθενείς, για την αυτοδιαχείριση της νόσου, και στους ιατρούς, για τη λήψη εγκυρότερων και αποτελεσματικότερων αποφάσεων.

Με την πιλοτική εφαρμογή του συστήματος σε μελέτη παρακολούθησης, σε πραγματικά περιβάλλοντα 15 χρηστών με ΣκΠ και 15 με ΣκΠ και ΚΘ, για τρεις μήνες, αναμένεται η αξιολόγηση της ευχρηστίας, της αποδοχής, της απόδοσης και της κλινικής του αξίας.

Κοινοπραξία

Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) – Ινστιτούτο Τεχνολογιών Πληροφορικής (ΙΠΤΗΛ)

Γ’ Νευρολογική Κλινική, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), Γ.Ν. Παπανικολάου